İNFAZ HUKUKU

İnfaz hukuku, ceza hukukunun bir dalıdır. Ceza mahkemeleri tarafından verilen mahkumiyet kararlarında hapis, adli para cezası ve güvenlik tedbirlerinin nasıl ne şekilde infaz edileceğini anlatan bunun usulünü belirten hukuk dalına infaz hukuku denir.

Kanunsuz infaz olmaz. İnfaz yapılırken hiçbir hükümlüye ayrıcalık yapılmadan insan haklarına saygılı eşit, adaletli ve hakkaniyete uygun bir şekilde yapılması gerekir.

İnfaz’da amaç hükümlünün tekrar topluma kazandırılması olmalıdır. İnfaz kanunu gereğince hükümlü ne kadar hapis cezası yatması gerekiyorsa o kadar süre cezaevinde yatırabilirsiniz.

Eğer hükümlüyü infaz kanuna aykırı olarak infaz kurumunda fazladan yatırırsanız hükümlünün hakkı zedelenir eğer az yatırırsanız da mağdurun hakkı zedelenir. Kamu vicdanı zedelenir. Hukuk güvenliği açısından mağdur ile hükümlü arasındaki dengeyi korumak şarttır.

İnfaz aşamasına geçebilmek için mahkumiyet hükmünün kesinleşmesi gerekir. İnfaz kanunu madde 4’e göre mahkumiyet hükümleri kesinleşmedikçe infaz olunamaz. Hüküm niteliğinde kararlardan sadece mahkumiyet hükmü infaz edilir. Mahkumiyet kararı infaz edilmesi gerekir ki caydırıcı olsun hükümlünün yeniden ıslah edilmesi ve topluma kazandırılması gerekir.

İnfaz hukukunun asıl amacı budur. İnfazdan Cumhuriyet Başsavcılığı sorumludur. Bunu infaz kanunumuzun 5.maddesi açıklar; İnfaz savcılıkları infazı Cumhuriyet Başsavcılıkları olarak izler ve denetler demektedir. Çağdaş ceza infaz sistemlerinin temel amacı hükümlülerin sosyalleşmesini teşvik etmek, yeniden suç işlemelerini engelleyici etkenleri güçlendirmek, onları üretken kanunlara ve toplumsal kurallara saygılı ve sorumluluk taşıyan bir yaşam biçiminde uymalarını kolaylaştırmaktır.

Cezaevinde 300 binin üzerinde tutuklu ve hükümlü kalmaktadır. Bu da standarttın üzerinde bir sayıdır. Bu nedenle 5275 sayılı infaz yasasına ek olarak 7242 sayılı yeni infaz yasamız getirilmiştir. Yeni getirilen infaz kanuna göre cezaların yatar sürelerinde iyileştirmeler yapmıştır.

Ağırlaştırılmış müebbette hükümlü 30 yıl kalarak cezasını infaz eder. Müebbette ise infaz kanunu md 107 gereğince 24 yıl kalarak cezasını infaz edebilir. Süreli hapis cezalarında suç tiplerine göre cezaların yatar oranı farklılaşmaktadır o orana göre müddetname hesaplanır. Müddetname, hükümlünün cezaevinde kalacağı süreyi gösteren belgedir.

Müddetname, infaz yazı işleri müdürlükleri tarafından düzenlenir. Kesinleşen ilam infaz savcılığına geldiğinde infaz savcısı nelere bakar? Öncelikle hükümlünün yargılanma aşamasındaki belirttiği adrese bakılır. Çünkü çağrı kağıdı bu adrese çıkarılır. Hükümlünün çocuk olup olmadığına bakılır hükümlü çocuksa; çocuklara karşı infazda adli para cezası, hapse çevrilemez. Çocuk hükümlülerin hapis cezaları ise cezaevinde kaldıkları süre 1 gün 2 gün sayılır.

İnfaz savcısı , suçun türüne bakar infaz edilmesi bakımından önemlidir. Kesinleşen cezanın hapis cezasında suçun kasıtlı veya taksirli bir suç olup olmadığına bakılır. Kasti suçlarda 3 yıl dahil ve 3 yıldan az hapis cezalarında hükümlünün ilam adresine çağrı kağıdı çıkarılır. Taksirli suçlarda 5 yıl ve 5 yıldan az hapis cezalarında hükümlünün ilam adresine çağrı kağıdı çıkarılır. Tebliğden itibaren infaz savcılığı 10 gün bekler.10 gün içinde hükümlü en yakın infaz savcılığına müracaat etmesi gerekir. Hükümlü 10 gün içinde gelirse kasti suçlarda  3 yıl ve 3 yıldan az ve taksirli suçlarda 5 yıl ve 5 yıldan az hapis cezaları doğrudan açık cezaevinde infaz edilir.

Hükümlüye en yakın açık cezaevine gitmesi için 10 gün süre verilir ve hükümlü cezasını açık cezaevinde tamamlar ya da hükümlü 10 gün içinde savcılığa müracaat ederse kasıtlı suçlarda 5 yıl ve 5 yıldan az taksirli suçlarda ise 3 yıl ve 3 yıldan az cezası bulunan hükümlü 10 gün içinde infaz savcılığına müracaat ederse infaz ertelenmesini isteyebilir.

Ancak bazı suçlarda ceza miktarı ne olursa olsun infaz ertelenemez.  Bunlar; Terör suçları, Örgütlü suçlar ve Cinsel saldırı suçudur. Bu suçlardan hüküm giymiş hükümlü infaz erteleme isteyemez.

Meşru bir mazereti varsa kendisi veya avukatı tarafından 10 gün içinde en yakın savcılığa müracaat edilerek hükümlünün infazının ertelenmesi istenebilir. Erteleme kararında meşru mazeret aranır.

Örneğin : kendisinin , eşinin ,çocuğunun rahatsızlığı ,hastalığı veya ameliyatı, üniversiteye giden bir çocuğunun eğitimi yine tarım topraklarını işletecek kimsesi yoksa infaz ertelenmesi 1 yıl istenebilir, ek mazeretle 1 yıl daha istenebilir. Ancak hükümlü 10 gün içinde savcılığa gelmezse infaz erteleme istenemez. Hükümlü hakkında yakalama kararı çıkacaktır.

 Kasti suçlarda hapis cezasının miktarı 3 yıldan fazla ise ya da taksirli suçlarda cezanın miktarı 5 yıldan fazla ise o zaman infaz savcılığı hükümlüye UYAP üzerinden derhal yakalama kararı çıkarır. Yakalama emri için sulh ceza hakimliğinden karar alınmasına gerek olmadan resen infaz savcılığı çıkarır. Hükümlü tüm Türkiye’de aranır yakalandığı yerdeki en yakın cezaevine teslim edilir.

7242 SAYILI İNFAZ YASAMIZIN GETİRDİKLERİ

7242 sayılı yasanın çıkış amacı koronavirüs ve cezaevi kurumlarındaki doluluktur. Koronavirüs sebebiyle infaz kurumunda kalan mahkumların salgından zarar görmemesi için ve 300 bine yakın mahkum bulunan cezaevi doluluğu sebebiyle yeni infaz yasası kabul edilmiştir.

Yeni infaz yasasına göre;

1. İnfaz süreleri bakımından istisna suçlar hariç 2/3 olan koşullu salıverme süresi 1/2 olarak değiştirilmiştir.

2. Maktu 1 yıl denetimli serbestlik getirildi.

3. Mükerrir ve örgütlü suçlar açısından koşullu salıverme 3/4’ten  yeni infaz yasamızla bu oran 2/3 oranına inmiştir.

4. Uyuşturucu ticareti, cinsel istismar suçu ve terör suçlarında bu suçların infaz sürelerinde bir değişiklik yapılmamıştır. Terör suçlarında 3713 sayılı kanun uygulanmışsa koşullu salıverme 3/4 olarak devam etmektedir. Uyuşturucu ticaretinde TCK 188 uygulanmışsa koşullu salıvermesi 3/4 olarak devam edecektir.

5. 7242 sayılı kanunun en önemli yeniliklerinden birisi de geçici 6 maddedir. Bu madde hem açık ve kapalı cezaevindeki hükümlere uygulanacaktır.

Geçici 6.maddeye göre;

30 mart 2020 tarihinden önce işlenen suçlarda istisna suçlar (uyuşturucu ticareti ve terör suçları) hariç şartlı tahliye oranı 2/3; denetimli serbestlik 3 yıl uygulanacaktır.

30 mart 2020 tarihinden sonra işlenen suçlarda ise istisna suçlar (uyuşturucu ticareti ve terör suçları) hariç şartlı tahliye 2/3, denetimli serbestlik 1 yıl uygulanacaktır.

Örneğin; Dışarıda tutuksuz yargılanan bir hükümlü suç tarihi 30 mart 2020’den önce işlenmiş olsun  kasten yaralamadan 6 yıl hapis cezası aldı ve ceza kesinleşmiş, öncelikle kendisi hakkında derhal yakalama emri çıkarılır. Bu kişi hemen infaz savcılığına teslim olacak ve cezaevine alınacak.3 günlük bir bekleme süresi vardır. Cezaevi prosedürleri gereği örnek müddetnamesi düzenlenir. Cezaevi idaresi tarafından cezaevi idaresi gözlem kurulu raporu düzenlenir. İnfaz hakimliği kararıyla infaz kanunu 105/a maddesi gereği 3 yıl denetimli serbestlik uygulanarak serbest kalır. Çünkü alınan cezanın yatar süresi yoktur.

Şöyle ki;

Kesinleşen ceza 6 yıl hapis cezası ,suç tarihi 30 mart 2020’den önce işlendiği için koşullu salıverme 6/2 3 yıl ve 3 yıl da denetimli serbestlikten yararlanacağı için hükümlü serbest kalır.

• Suç tarihi 30mart 2020’den önce 0-6 yaş grubu çocuğu olan kadın hükümlüler ve 70 yaşını bitirmiş hükümlüler için denetimli serbestlik süresi 4 yıl uygulanır.

• Çocuk hükümlüler için müddetname hesaplanırken 15 yaşını doldurmamış çocuklar için 1 gün 3 gün sayılır.

15-18 yaş arasındaki çocuk hükümlüler içinse 1 gün 2 gün olarak sayılır.

• Çocuk hükümlü  terör suçu işlemişse çocuk hükümlü   hakkında terör müddetnamesi yapılamayacağından koşullu salıverme 3/4 değil , 2/3 olarak uygulanır.

• Covid-19 nedeniyle açık cezaevinde bulunan hükümlüler 31 mayıs 2020 tarihine kadar mazeret izinli olarak evlerine gönderildiler.

10. Kadın ,çocuk ve 65 yaşını bitirmiş erkek hükümlüler için 6 aylık konutta infaz 1 yıla çıkarıldı.70 yaşını bitirmişler için 2 yıla ; 75 yılını bitirmişler için ise sınırı 4 yıla çıkarıldı.

11.Yeni doğum yapan toplam 3 yıl ve daha az süreli kadın mahkumlar için cezalarını konutta infaz edilme olanağı getirildi. Konutta infaz durumunda koşullu salıvermeden yararlanma mümkündür. Ancak cezası konutta infaz edilen hükümlüler denetimli serbestlikten yararlanamaz.

12.Hamile hükümlüler için infaz erteleme 1.5 yıla çıkarıldı.

13.6 ayda bir iyi hal değerlendirilmesini cezaevi idaresi yapacak ve 10 yıl ve üzeri olan özellikle terör, kasten öldürme suçlarda gibi suçlarda iyi hal değerlendirmesini Cumhuriyet Başsavcısının başkanlığında ihtiyaca göre Aile,Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı temsilcilerinin de katılacağı idari ve gözlem kurulu raporu ve bu iyi hal değerlendirilmesi için bir kurul oluşturma imkanı getirildi.

14.Hükümlülerin infaz sürecinde infaz hakimliğinin yetkileri genişletildi. İnfaza ilişkin tüm kararlar infaz hakimliğinden alınacak.

15.Bazı suçlarla etkin mücadele etmek için özellikle kasten yaralamada canavarca hisle işlenmişse cezası 1 kat artırım yapılmak suretiyle 18 yıla kadar çıkartılma imkanı getirildi.

16.Suç işlemek için örgüt kurmak, yönetmek ve tefecilik suçlarının cezaları artırıldı.

17.Kaçakçılık suçlarında malın değerinin azlığı ve hafif veya pek hafif olması indirim nedeni kabul edildi. Cezası kesinleşmiş olanların da uyarlama imkanı getirilmiştir.

18.Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralamada TCK(87/2-d) yüzde sürekli değişiklik öngören bir yaralamadan alınan ceza da şartlı tahliye oranı yeni yasa ile 2/3 ‘e çıkartılmıştır.

19.Denetimli serbestliğe ayrılan hükümlü denetimli serbestlik hükümlerini ihlal ederse eskiden kapalı cezaevine iade oluyordu şimdi yeni infaz yasamız ile açık cezaevine iade olacaktır. Şartlı tahliye süresi gelinceye kadar açık cezaevinde cezası infaz edilecektir.

20.İstisna suçlarda yeni infaz yasası uygulanmayacaktır.

İstisna suçlar nelerdir?

Kasten öldürme suçları (TCK 81,82,83) Şartlı tahliye oranı 2/3

İşkence (TCK 94,95) Şartlı tahliye oranı 2/3

Eziyet (TCK 96) Şartlı tahliye oranı 2/3

Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda özellikle nitelikli cinsel suçlar, cinsel saldırı suçlarında TCK 102/2, çocuğa karşı cinsel saldırı TCK 103  ve reşit olmayanla cinsel ilişki TCK 104/2,TCK 104/3’de herhangi bir oran değişikliği yoktur. Koşullu salıverme bu suçlarda 3/4 uygulanmaya devam edecektir.

Cinsel suçlarda TCK 102/1, TCK 104/1, TCK 105’de şartlı tahliye oranı 2/3’tür.

Uyuşturucu ticareti suçu (TCK 188) Koşullu salıverme 3/4’tür.

Özel hayata ve özel hayatın gizliliğine karşı suçlarda TCK(132-138) koşullu salıverme 2/3 olarak uygulanacaktır. Bir değişiklik yapılmamıştır.

Terör , uyuşturucu ticareti ve cinsel saldırı koşullu salıverme 3/4 uygulanır.

Çocukların işledikleri terör, cinsel saldırı ve uyuşturucu ticareti suçlarında koşullu salıverme 2/3 olarak uygulanır.

Devletin güvenliğine karşı suçlarda TCK (302-339) istisna suçlardır ve indirim yapılmamıştır. Teröre ilişkin 3713 sayılı kanun uygulanmışsa koşullu salıverme 3/4 uygulanacaktır.

MİT kanuna aykırılık da yasasının yürürlüğü girdiği tarihten sonra koşullu salıverme 2/3 uygulanacak Yasanın yürürlüğe girmesinden önce 1/2 koşullu salıverme uygulanacaktır.

 

Daha detaylı bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.