Uzun Süren Davadan Tazminat Alınır Mı?
Davaların uzun sürmesi genellikle taraflar arasında süreçlerin ve mahkemelerin durumuna bağlıdır. Davaların uzun sürmesinin birçok farklı nedeni olabilir. Davaların ne kadar süreceği, yargı sürecinin karmaşıklığına, delil durumuna, mahkemelerin iş yüküne ve diğer faktörlere bağlı olarak değişir. Her dava benzersizdir ve farklı bir sürece tabi olabilir. Hukuki süreçlerin adil ve etkili bir şekilde yürütülmesi için davaların mümkün olduğunca hızlı bir şekilde sonuçlandırılması tarafların adalete erişim hakkının güvence altına alınması ve yargı sisteminin etkinliği açısından çok önemlidir.
Makul sürede yargılanma hakkı, adil yargılanma hakkının bir parçasıdır. Bir yargılamanın adil olabilmesi değil, aynı zamanda yargılamanın da makul sürede bitirilmesi gerekmektedir. Yargılamaların uzun sürmesi bir hak ihlalidir. Makul sürede yargılanma hakkının amacı, tarafların uzun süren yargılama faaliyeti nedeniyle maruz kalacakları maddi ve manevi baskı ile sıkıntılardan korunmasıdır.
Ülkemizde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi nezdinde en fazla başvuru Makul Sürede Yargılanma Hakkı İhlali ile ilgili başvurulardır. Yargılamaların uzun sürmesi nedeniyle dava konusu ettiği hakka kavuşması geciken kişiler, mağduriyetlerini gidermek için Anayasa Mahkemesine makul sürede yargılanma hakkının ihlali nedeniyle başvuruda bulunarak tazminat isteyebilir. Makul sürede yargılanma hakkı, adil yargılanma hakkının zımni bir parçası olarak 36. Maddenin güvencesi altındadır. Anayasa ayrıca 141. Maddesinin son fıkrasında ‘‘davaların mümkün olan süratle sonuçlandırılmasını’’ yargının görevleri arasında görmektedir.’’
Bir yargılamada adil yargılamanın tüm unsurları bulunsa bile dava, makul sürede görülmemiş ise adil yargılanma hakkı ihlal edilmiş olur.
Buradan yola çıkarak söyleyebiliriz ki “Gecikmiş Adalet, Adalet Değildir.”
Makul sürenin tespitinde sabit, mutlak bir süre öngörülmemiştir. Her davanın kendi özelliklerine göre makul süre değerlendirilmesi yapılacaktır. Çoğunlukla yerel mahkeme ve kanun yolları süreci içerisinde toplam 5 yıl ve üzeri süren yargılamaların makul sürede olmadığı kabul edilmektedir.
Makul Sürede Yargılanma Hakkı İhlali Başvurusu Nasıl Yapılır?
Uzun süren yargılamalar nedeniyle maddi ve manevi zarara uğrayan kişiler, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunabilir. Anayasa mahkemesi ihlalin durumuna göre başvuruya konu davanın incelemesinde; hukuki meselenin çözümündeki güçlük, dava konusunun değeri, taraf sayısı, yargılamanın niteliği, maddi olayların karmaşıklığı, delillerin toplanmasında karşılaşılan engeller gibi kriterleri dikkate alarak tazminat miktarını belirler. Anayasa Mahkemesi makul sürede yargılanma hakkının ihlali nedeniyle başvuruculara uğradıkları maddi ve manevi zarar nedeniyle tazminat ödemektedir. Başvurucular kazandıkları tazminatı Hazine ve Maliye Bakanlığı aracılığıyla 4 ay içinde tahsil edebilir.
Daha detaylı bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.