Eşler birlikteyken velayeti ortak kullanır. Çocuğun hak ve borçlarını birlikte üstlenir. Yasada ergin olmayan çocuğun, ana ve babasının velayeti altında olduğu, yasal sebep olmadıkça velayetin ana ve babadan alınamayacağı belirtilmek suretiyle evlilik ilişkisi süresince velayet hakkının ve bu kapsamdaki yetkilerin ortak kullanımına işaret edilmiş; TMK 336. maddesinde evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanacaktır.

Eşler ayrıldığında ise durum farklılaşmaktadır. Ortak hayata son verilmesi veya ayrılık hâlinde hâkim velayeti eşlerden birine verebileceği, ana ve babadan birinin ölümü hâlinde velayetin sağ kalana, boşanmada ise çocuk kendisine bırakılan tarafa ait olduğu hüküm altına alınmış, velayet hakkı ve içerdiği yetkilerin kullanımı noktasında da eşlerin eşitliği prensibi yansıtılmaya çalışılmıştır.

Türk hukukuna göre  çocuğun anne ve babası evliyse çocuk babanın soyadını taşır. Yasaya göre boşanma halinde velayet anneye verilse bile çocuk babanın soyadını taşımaya devam eder. 

Bu düzenleme erkeğe verilen çocuğun soyadını belirleme hakkının kadına tanınmaması, cinsiyete göre ayrım yapılması sonucunu doğurmaktadır. Anayasa Mahkemesi, cinsiyet eşitsizliği yaratan bu düzenlemenin Anayasa’nın 10. maddesinde güvence altına alınan ayrımcılık yasağını ihlal ettiğine karar vermiştir.

Artık boşanan anne çocuğuna kendi soyadını verebilecektir.

Velayet hakkı tevdi edilen anne, isterse çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirebilir. Çocuğun soyadı değişikliği için mutlaka dava açılmalıdır. 

Bu davada aranan en önemli unsur çocuğun üstün yararının olup olmadığıdır.

“Çocuğun Üstün Yararı” ilkesi bu ilkenin en genel anlamdaki tanımı, çocuğun yararlarının her zaman ve her koşulda öncelikle korunması olup, çocuk hukukunda karşılaşılan tüm sorunlarda, görevli ve yetkililere yol gösteren, çocuk yararına çözümün tercih edilmesini emreden, zayıfı, güçlüye karşı koruyan en üst ilkedir. (AKYÜZ, Emine Çocuk Hukuku Çocuk Haklarının Korunması, 2012 s. 10). 

Velayetin anneye verilmesi tek başına çocuğun soyadını değiştirme hakkı vermez.  Çocuğun soyadının annenin soyadı ile değiştirilmesi çocuğun menfaatini gerektirmelidir.

Yargıtay bir kararında evlilik birliği içerisinde doğan ve babasının soyadını taşıyan çocuğun soyadının, evlilik birliği sona erdikten sonra velayet hakkı sahibi annenin soyadı ile değiştirilebileceğini kabul etmiştir. Velayeti kendisine bırakılan anne, çocuğun üstün yararına aykırı olmamak koşuluyla bulunduğu yerdeki Aile Mahkemesi’ne dava açarak kendi soyadının çocuğuna verilmesini isteyebilir.

 

Daha detaylı bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.