Manevi Tazminat

Kişinin hukuka aykırı bir eylem yüzünden çektiği acı ve ızdırap karşılığında belli bir meblağ manevi zararının ödenmesinin istenmesi talebine denir.

Manevi tazminat talep edebilmek için kişilik hakkı ihlali şarttır.

Türk Borçlar Kanunu’nun 58. maddesi hükmü uyarınca, manevi tazminata hükmedilebilmesi için, şahsiyet hakkının hukuka aykırı bir şekilde zarara uğraması gerekir.

Kişilik haklarının zarar görmediği hallerde, eylem hukuka aykırı olsa dahi manevi tazminata hükmedilmesi olanaklı değildir.

Manevi Tazminat Bölünebilir Mi?

Niteliği itibariyle manevi tazminat bölünemez. Başka bir anlatımla üzüntü ve acıyı zamana yaymak suretiyle, manevi tazminatın bölünmesi, bir kısmının dava konusu yapılması kalanın saklı tutulması olanağı yoktur. Bir defada istenilmesi gerekir, yani kişinin manevi zararını kısmi dava yoluyla talep etme imkanı yoktur.

Manevi Zarar Nasıl Tespit Edilir?

Manevi zararın tespiti istemine ilişkin olarak; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 01.03.2006 tarih ve 2006/2-14 E. 2006/26 K. sayılı ilamında belirtildiği üzere; manevi tazminat, zarar görenin kişilik değerlerinde bedensel bütünlüğünün iradesi dışında ihlali hallerinde meydana gelen eksilmenin (manevi zararın) giderilmesi, tazmin ve telafi edilmesidir.

Zarar görene tanınmış olan manevi tazminat hakkı kişinin sosyal, fiziksel ve duygusal kişilik değerlerinin saldırıya uğraması durumunda öngörülen bir tazminat türüdür. Amacı ise kişinin, hukuka aykırı olan eylemden dolayı bozulan manevi dengesinin eski haline dönüşmesi, kişinin duygusal olarak tatmin edilmesi, zarar vereni bir daha böyle bir eylemde bulunmaktan alıkoyması gibi olguları karşıladığı bir gerçektir.

Manevi tazminat, kişinin çekmiş olduğu fiziksel ve manevi acıları dindirmeyi, hafifletmeyi amaçlar. Bu tazminat bizzat yaşanan acı ve elemin karşılığıdır. Bu tazminat türü, kişinin haksız eylem sonucu duyduğu acı ve elemin giderilmesini amaçladığı için, zarar gören kişi, öngördüğü miktarı belirleyerek istemde bulunabilir.

Manevi Tazminat Mahkemece Nasıl Tayin Edilir?

Manevi tazminat, zenginleşme aracı olarak kullanılmaması için mahkemeler bu yöndeki talepler hakkındaki hüküm kurarken titiz davranmaktadır.

Borçlar Yasası Madde 58 gereğince yargıcın, özel durumları göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır.

Takdir edilecek bu tutar, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir işlevi (fonksiyonu) olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi malvarlığı hukukuna ilişkin bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek tutar, var olan durumda elde edilmek istenilen doyum (tatmin) duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır.

22.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.

Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu, olayın ağırlığı, davacının sürekli iş göremezlik oranı, işçinin yaşı, olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, hükmedilecek tutarın manevi tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda olması gerekir. Ancak zarar görenin kusurunun varlığı halinde ise bu durumda hakim manevi tazminat miktarında indirim yapacaktır.

Manevi Tazminat Yalnızca Parasal Değer Olmak Zorunda Değildir!

TBK madde 58 gereğince; kişilik hakkının zedelenmesinden zarar görenler, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilmelerinin yanında hakim manevi tazminatın ödenmesi yerine, diğer bir giderim biçimi de kararlaştırabilir ya da manevi tazminata ekleyebilir; özellikle saldırıyı kınayan bir karar da verebilir ve bu kararın yayımlanmasına da hükmedebilir.

Manevi Tazminat Davası Nerede Açılır?

Haksız fiil nedeniyle açılacak olan manevi tazminat davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise haksız fiilin işlendiği yerde, zarar görenin yerleşim yerinde, davalının yerleşim yerinde açılabilir.

 

Daha detaylı bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.