Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi
Adından da anlaşıldığı üzere bir kimsenin ölümüne kadar bakılması için yapılan bir sözleşmedir. Anılan sözleşme TBK’ nın 611. Maddesinde şöyle ifade edilmiştir.
‘‘Ölünceye kadar bakma sözleşmesi; bakım borçlusunun, bakım alacaklısını ölünceye kadar bakıp gözetmeyi, bakım alacaklısının da bir malvarlığını veya bazı malvarlığı değerlerini ona devretme borcunu üstlendiği sözleşmedir.
Bakım borçlusu, bakım alacaklısı tarafından mirasçı atanmışsa, ölünceye kadar bakma sözleşmesine miras sözleşmesine ilişkin hükümler uygulanır.’’ şeklinde ifade edilmiştir.
Ölünceye kadar bakıp gözetme sözleşmesi, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yükleyen şekle bağlı bir sözleşmedir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi talih ve tesadüfe bağlı şahıslar arası hüküm doğuran sözleşmedir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, miras sözleşmesi şeklinde noterde düzenleme resmi şekilde yapılması zorunludur. Sözleşmenin tarafları, arzularını resmi memura aynı zamanda bildirirler ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve iki tanığın önünde imzalarlar.
Ölünceye kadar bakım sözleşmesi karşılıklı borç doğuran ivazlı sözleşmedir. Bakım alacaklısı sözleşmeye konu olan mamelek veya bazı malların mülkiyetini bakım borçlusuna geçirme borcu üstlenirken; bakım borçlusu da kural olarak aksi kararlaştırılmadığı sürece bakım alacaklısını ailesi içerisine alıp ikametini temin etme yanında besleme giydirme hastalığında hekime götürüp tedavi ettirme, manevi yönden her türlü yardım desteği sağlama ödevi üstlenir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi bakım alacaklısının ölümü halinde sona erer. Bakım borçlusunun ölümü halinde ise sözleşme sona ermez, bakma ve görüp gözetme borcu bakım borçlusunun mirasçılarına geçer.
Bakım borçlusunun ölümü halinde bakım alacaklısını, bakım borçlusunun mirasçıları ile birlikte yaşamaya zorlamamak için ölüm tarihinden itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme feshetme imkanı verilmiştir.
Bunun yanında uygulamada sıklıkla karşılaştığımız mirasçılardan mal kaçırmak için ölünceye kadar bakma sözleşmeleri yapılmaktadır. Gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazları resmi sözleşme ile iradesini ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir. Burada iki işlem vardır. Görünen işlem, ölünceye kadar bakma sözleşmesi iken; gizli işlem bağışlamadır.
Bakım alacaklısının temliki işleminde bakım gözetim koşulunun değil başka bir amacı (mirastan mal kaçırma) gerçekleştirme iradesinin taşıdığı belirlenirse bu takdirde ölünceye kadar bakma sözleşmesinin ivazlı olduğundan bahsedilmez. Akitte bağış amacının üstün tutulduğu sonucuna varılır.
Bu durumda mirasbırakanın ölünceye kadar bakım gözetme karşılığın yaptığı temlikin muvazaa ile illiyet bağı olup, olmadığı belirlenebilmesi için sözleşme tarihinde murisin yaşı, fiziki durumu, murisin malvarlığı, temlik edilen malın murisin malvarlığına oranı ve bunun makul karşılanabilecek sınırda kalıp kalmadığı göz önüne tutulur.
Özellikle ölünceye kadar bakma sözleşmesinde bakım alacaklısının edimi, bakım borçlusunun ediminden fazla ise muvazaa davası açılabilmektedir.
Muvazaa olgusu ispatlandığı takdirde işlemler kesin hükümsüz olacaktır.
Görüleceği üzere ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bağışlama iradesini saklamak amacıyla muvazaaya dayalı yapılabilmektedir. Bu durumda her zaman dava açılarak sözleşmenin hükümsüzlüğü ileri sürülebilir. Bundan kaynaklı taşınmaz devredilmişse eğer tapu kaydının iptali istenebilir. Bu tür davalarda muvazaa söz konusu olduğu için zamanaşımı hak düşürücü süre yoktur. Her zaman dava açılabilir.
Ancak belirtmek isteriz ki bazı durumlarda ölünceye kadar bakma sözleşmeleri tenkise tabi değildir. Ölünceye kadar bakma sözleşmeleri eşler arasında yapılabilen sözleşmelerdendir. Eşler arasında yapılan ölünceye kadar bakma sözleşmelerinde katlanılması eşten beklenemeyecek kadar külfet taşıdığı takdirde eşler arasındaki ölünceye kadar bakma sözleşmeleri bakım ağır ve külfetli ise eşler arasında yapılan bu sözleşme tenkise tabi olmaz. Saklı pay sahibi mirasçı, bakım borçlusu eşe tenkis davası açamaz.
Daha detaylı bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.