CEZA MUHAKEMESİNDE SERİ MUHAKEME USULÜ
Seri muhakeme usulü, kamu davası açılması için yeterli şüphe olmasına rağmen kamu davası açmak yerine başvurulan zorunlu bir özel yargılama usulüdür.
Seri muhakeme uygulanmadan iddianame düzenlenmiş ise bu bir iddianamenin iadesi nedeni olacaktır. Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 250. maddesinde düzenlenen alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olan seri muhakeme usulü şüphelinin özgür iradesiyle kabulüne bağlıdır.
Kanununda tek tek sayılan suçlarda, Cumhuriyet savcısının veya kolluğun, şüpheliyi bilgilendirmesi ve Cumhuriyet Savcısının teklifi üzerine şüphelinin müdafi huzurunda kabulü sonucunda Cumhuriyet Savcısının belirleyeceği yaptırımın ilgili mahkeme tarafından da kabul edilmesi halinde şüpheli hakkında hüküm kurulacaktır.
Şüpheli hakkında hüküm doğurduğu için seri muhakeme usulünde şüphelinin siciline de işlenecek bir yaptırım ortaya çıkacaktır.
Seri Muhakeme Usulü Nasıl Uygulanır?
Seri muhakeme usulü soruşturma aşamasında kanunda sayılan suçlarda uygulanır. Seri muhakeme uygulanan suçların tamamı kamuya karşı işlenen suçlardır.
Savcı, işlenen suçun seri muhakeme kapsamında olduğunu fark ederse müdafi huzurunda şüpheliye teklifte bulunacaktır. Teklifin mutlaka müdafi huzurunda yapılması gerekir. Şüpheli kişinin, müdafisi yoksa Barodan zorunlu müdafi görevlendirilecektir.
Belirtmek isteriz ki seri muhakeme usulü bir pazarlık uygulaması değildir. Şüphelinin özgür iradesiyle kabulüne bağlıdır. Şüpheliye ulaşılmazsa davet edildiği halde, gelmezse veya kabul etmezse genel hükümlere göre iddianame düzenlenir, kamu davası açılır. Şüpheli, seri muhakeme usulü teklifini düşünmek isterse 1 ayı geçmemek üzere kendisine süre verilmesi de mümkündür.
Şüpheli, Savcının teklifini kabul ederse, onay için mahkemeye gönderecektir. Mahkeme de dosyayı inceleyerek öncelikle şüpheliyi dinler. Yetkili ve görevli mahkeme, bu denetimleri yaptıktan sonra seri muhakeme usulüne bir aykırılık görmezse şüpheli hakkında hükmü kuracaktır. Mahkeme, hükmü kurarken aynı cezayı onayabilir ya da Savcının belirlediğinden daha ağır olmamak üzere bir ceza verebilir. Mahkeme tarafından hüküm kuruluncaya kadar seri muhakemeden vazgeçmek de mümkündür.
Seri muhakeme usulü şüpheli lehine olan bir düzenlemedir.
Şüpheli, seri muhakeme usulünü kabul ederse temel cezadan yarı oranında indirim uygulanır.
Şüphelinin, seri muhakeme aşamasında yaptığı açıklamalar kendisi aleyhine delil olarak kullanılamaz. Şüphelinin seri muhakeme usulünü kabul ettiğine ilişkin beyanları ile bu usulün uygulanmasına dair diğer belgeler, takip eden soruşturma ve kovuşturma işlemlerinde delil olarak kullanılmayacaktır.
Hangi Suçlarda Seri Muhakeme Usulü Uygulanır?
A) Türk Ceza Kanununda yer alan;
*Hakkı olmayan yere tecavüz (madde 154, ikinci ve üçüncü fıkra),
*Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması (madde 170),
*Trafik güvenliğini tehlikeye sokma (madde 179, ikinci ve üçüncü fıkra),
*Gürültüye neden olma (madde 183),
*Parada sahtecilik (madde 197, ikinci ve üçüncü fıkra),
*Mühür bozma (madde 203),
*Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan (madde 206),
*Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde 228, birinci fıkra),
*Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması (madde 268), suçları.
B) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 13 üncü maddesinin birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları ile 15 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen suçlar.
C) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 93 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suç.
D) 13/12/1968 tarihli ve 1072 sayılı Rulet, Tilt, Langırt ve Benzeri Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen suç.
E) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde belirtilen suç.
Yukarıda sayılan suçlarda seri muhakeme teklifini kabul eden şüpheliye, Cumhuriyet savcısı suçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında tespit edeceği temel cezadan şüpheli lehine yarı oranında indirim uygulamak suretiyle yaptırım belirleyecektir. Bu şekilde Cumhuriyet savcısının talebi doğrultusunda mahkemece kurulan hükme genel hükümler çerçevesinde itiraz edilebilir.
Seri Muhakeme Usulünün Uygulanmayacağı Haller Nelerdir?
Resmî mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma dosyasında yer alan adreste bulunmama veya yurt dışında olma ya da başka bir nedenle şüpheliye ulaşılamaması hâlinde, seri muhakeme usulü uygulanmaz. Seri muhakeme usulü, yaş küçüklüğü ve akıl hastalığı ile sağır ve dilsizlik hâllerinde de uygulanmaz.
Suçun iştirak hâlinde işlenmesi durumunda şüphelilerden birinin bu usulün uygulanmasını kabul etmemesi hâlinde seri muhakeme usulü uygulanmaz. İştirak halinde işlenen suçlarda şeriklerden birisinin çocuk olması durumunda seri muhakeme uygulanmayacaktır.
Daha detaylı bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.